DE VROUWENKWESTIE IN „INSTRUMENTUM
LABORIS“
Kritische opmerkingen
en verwachtingen daarbij
„Veel antwoorden betreffen
‚de kwestie van vrouwen in maatschappij en kerk‘ en geven aan dat in verschillende
kerkgemeenschappen – heel betekenisvol en moedig in sommige, minder vergaand
en bescheiden in andere – een flinke vooruitgang plaats vindt bij het corrigeren
van dwalingen en het bevorderen van de gelijkwaardigheid van vrouwen, van
het begrip van gelijke rechten en plichten van mannen en vrouwen op de
onderscheiden terreinen van het familieleven en het maatschappelijk leven,
en van de bijzondere bijdrage van christinnen tot het leven en de evangeliseringsactiviteit
van de kerk. Men moet tegelijk eerlijk toegeven dat vooral in sommige kerken
op dit punt nog een hele weg af te leggen is.“ (IL, 48)
Meer is er op de 46 bladzijden
van het Instrumentum Laboris voor de Europese bisschoppensynode niet te
vinden ten aanzien van het thema ‚vrouw‘. Het is ook nauwelijks van de
in Rome aanwezige bisschoppen te verwachten dat zij zich met een daadwerkelijke
gelijkstelling van vrouwen in de rooms-katholieke kerk bezig zullen houden.
Daarom zijn onze stemmen noodzakelijk en wij nodigen vrouwen en mannen
uit hun stem eveneens te laten horen zodat het bij deze bisschoppensynode
niet opnieuw bij de gebruikelijke alibi-uitspraken over vrouwen in kerk
en maatschappij blijft.
Commentaren, aanvullingen,
kritiek graag naar: i.thurner@tirol.com
1) „…,de kwestie van vrouwen
in maatschappij en kerk‘ “– Het klinkt eigenaardig wanneer bisschoppen
– wellicht – eindelijk de moed bijeenrapen terwijl in het staatkundig en
maatschappelijke leven de gelijkwaardigheid van vrouwen heden ten dage
een vanzelfsprekende vooronderstelling is voor alle wetten en maatregelen!
Juist een geloofsgemeenschap die een God verkondigt die zich richt op de
benadeelden, de kleinen en de armen en deze houding terecht van katholieke
vrouwen en mannen eist, zou baanbrekend moeten zijn waar het de gelijkwaardigheid
van vrouwen en mannen betreft en niet met tegenzin achter deze ontwikkeling
aan strompelen.
-
? Rooms-katholieke vrouwen verwachten
derhalve van de Europese bisschoppensynode heldere uitspraken over hetgeen
voor etnische, maatschappelijke en economische feitelijkheden heden vanzelfsprekend
is: dat ook het vrouwelijk geslacht geen belemmering is om geheel tot Christus
te behoren, een te zijn met hem en dat vrouwen daardoor ‚erfgenamen van
de belofte‘ zijn (zie Gal 3, 26-29).
2) „…bij het corrigeren
van dwalingen“ – Een (bijna) onmogelijk waagstuk zolang mannen krachtens
hun ambt de enige zijn die waardigheid, wezen en opdracht van vrouwen definiëren
en vrouwen daarmee nog steeds tot object van zielzorg maken, aan wie voorgeschreven
kan worden wat goed voor haar is.
-
? Rooms-katholieke vrouwen verwachten
derhalve van de Europese bisschoppensynode een duidelijke afzwering van
elk spreken over vrouwen en van definities van haar wezen en haar waardigheid,
zolang vrouwen zelf niet ter sprake kunnen brengen wat haar beweegt, en
haar verboden wordt over haar veelvoudige roepingen te spreken en ernaar
te leven.
3) „… de bijzondere bijdrage
van christinnen tot het leven en de evangeliseringsactiviteit van de kerk“
- Kerkelijk praktiseren is in hoge mate praktiseren van vrouwen. Zij zijn
vandaag de dag op alle werkterreinen van de rooms-katholieke kerk actief
en nemen verantwoordelijkheid op zich. Zij vervullen functies als beroep
of als ereambt die vroeger niemand hun had toevertrouwd, zij zijn theologisch
toegerust en zijn gepredestineerd om goedheid, liefde, heil, barmhartigheid
– het naar het voorbeeld van God zich richten op mensen – letterlijk te
belichamen.
-
? Rooms-katholieke vrouwen verwachten
derhalve van de Europese bisschoppensynode een beslist opgeven van de traditionele
houding om vrouwen tot haar moederrol te reduceren en haar alleen in het
kader van het gezin verantwoordelijke taken voor het leven en de evangeliseringsactiviteit
van de kerk toe te vertrouwen.
4) „ Men moet tegelijk eerlijk
toegeven dat vooral in sommige kerken op dit punt nog een hele weg af te
leggen is.“ – Op deze eerlijke bekentenis moeten eindelijk concrete daden
volgen. Het betreft immers vooral de rooms-katholieke kerk. Zusterkerken
zijn op deze weg al voorgegaan en tonen daarmee hoe verrijkend het kan
zijn wanneer vrouwen en mannen gezamenlijk als beeld van God werkzaam zijn
en het door God gewilde, inclusieve menszijn ook in de kerk beleven, ontvouwen
en zichtbaar maken.
-
Rooms-katholieke vrouwen verwachten
derhalve van de Europese bisschoppensynode ten aanzien van de Oecumene
niet alleen een eenzijdige oriëntering op de orthodoxe kerken en een
consideratie met hun gevoeligheden bij de vrouwenkwestie (terwijl de praktijk
van deze kerken voor gescheiden en opnieuw gehuwden en voor gehuwde priesters
geenszins als maatstaf genomen wordt). De praktijk van andere kerken, bijv.
om vrouwen te wijden resp. in het ambt te bevestigen waarmee voor haar
de weg geopend wordt om haar roeping door God te beleven, dient een zelfde
gewicht te krijgen als de afwijzing door de Oosterse kerken. Pas wanneer
vrouwen dezelfde mogelijkheden als mannen hebben om de roep van God te
volgen, wordt zichtbaar en tastbaar dat allen ‚een‘ zijn in Christus Jezus
en er geen Oost en West, geen slaaf en vrije, geen man en vrouw meer is
maar leven in volheid – mensen die als man en vrouw tot menszijn als beeld
van God geroepen zijn.
5) „Het is mijn vaste hoop dat
Maria die met de leerlingen bij het laatste avondmaal aanwezig was, deze
laatste voorbereidingen zal leiden en de deelnemers aan de Synode in hun
beraadslagingen bijstaan.“ – Een zin van kardinaal Jan P. Schotte, de secretaris
van de Synode, uit het voorwoord van Instrumentum Laboris, doet de oren
spitsen. Tot nu toe werd onder andere met de verwijzing dat Maria niet
bij het laatste avondmaal aanwezig was, door het Vaticaan de uitsluiting
van vrouwen uit het ambt gemotiveerd.
-
Rooms-katholieke vrouwen verwachten
derhalve van de Europese bisschoppensynode dat zij Maria opnieuw ontdekt
– namelijk diegene uit het Nieuwe Testament, een vrouw, die haar weg in
het geloof zoekt te gaan, het nodige beseft, veel niet begrijpt, steeds
weer opnieuw vecht voor vertrouwen. En vrouwen verwachten dat vrouwelijke
beelden van God en vrouwen uit het Oude en Nieuwe Testament in de toekomst
minstens zo sterk het leven van de kerk gaan beheersen als bijbelse mannen
en mannelijk spreken van God. 2000 jaar verbergen en verdringen van vrouwen
en haar wezenlijke bijdrage in de heilsgeschiedenis van God met de mensen
is werkelijke genoeg!
|